Bagyong Tino, Paghagupit sa Visayas at Mindanao

Pag-igting ng bagyo pinalakas na ‘Tino’ ngayon ay Typhoon na, Handa sa Malawakang Paghagupit sa Visayas at Mindanao

LUNGSOD NG MAYNILA – Sa isang mahalagang pagbabago, pinaigting ng Bagyong Tino ang kanyang puwersa at pormal nang kinilala bilang isang ganap na Typhoon sa pinakabagong Tropical Cyclone Bulletin na inilabas ng PAGASA ngayong 11:00 ng umaga, Huwebes.

Ang malawakang paghahanda at paglikas sa mga komunidad na nasa landas ng bagyo ay hinihimok ng mga awtoridad, lalo na’t inaasahang magdudulot ito ng mga mapanganib na kondisyon—mula sa malalakas na hangin na kayang wasakin ang mga istruktura hanggang sa mga banta ng storm surge at pagbaha.

READ MORE ARTCILES:

• Zaldy Co Biography, Political Career & Issues
• Eastern Visayas Grapples with Rising HIV Cases
• Dela Rosa Seeks Supreme Court Intervention Amidst Anticipated ICC Arrest Warrant
• Juan Ponce Enrile Dies at 101
• Dearest God Almighty, the source of all power and love

Kasalukuyang Kalagayan at Pagkilos ng Bagyo

Ayon sa ulat, ang sentro ng Typhoon TINO ay matatagpuan 285 kilometro silangan-timog silangan ng Guiuan, Eastern Samar. Ito ay kumikilos nang mabilis sa bilis na 25 km/h patungong west-southwest.

Nakapukaw ng pangamba ang bilis ng paglakas nito, na may maximum sustained winds na umabot na sa 120 km/h malapit sa sentro at pagbugso (gustiness) na aabot sa 150 km/h. Ang malawak na saklaw ng hangin nito, na umaabot hanggang 300 km mula sa sentro, ay nangangahulugang mas maraming lalawigan ang makararanas ng matinding epekto nito.

Mga Nakaangat na Tropical Cyclone Wind Signal (TCWS)

Narito ang detalyadong listahan ng mga lugar na nasa ilalim ng iba’t ibang antas ng babala:

TCWS No. 3 (Dilaw na Babala: Storm-Force Winds)

• Mga Lalawigan: Bahagi ng Eastern Samar, Samar, Leyte, Southern Leyte, Camotes Islands, silangang bahagi ng Bohol, Dinagat Islands, at hilagang bahagi ng Surigao del Norte (kasama ang Siargao at Bucas Grande Islands).
• Banta: Inaasahan ang hangin na may bilis na 89-117 km/h na maaaring magdulot ng moderate to significant threat sa buhay at ari-arian. Ang mga preemptive at forced evacuation ay mahigpit na ipinapatupad sa mga lugar na ito.

TCWS No. 2 (Kahel na Babala: Gale-Force Winds)

• Mga Lalawigan: Kabilang ang bahagi ng Masbate, Eastern Samar, Samar, buong Leyte, Biliran, buong Bohol at Cebu, bahagi ng Negros Oriental at Negros Occidental, Guimaras, bahagi ng Capiz, at malaking bahagi ng Iloilo sa Visayas. Sa Mindanao, kabilang ang natitirang Surigao del Norte, hilagang bahagi ng Surigao del Sur, at hilagang-silangang bahagi ng Agusan del Norte.
• Banta: Ang hangin na may bilis na 62-88 km/h ay maaaring magdulot ng minor to moderate threat. Pinapayuhang manatili sa loob ng bahay at iwasan ang mga hindi kinakailangang biyahe.

TCWS No. 1 (Berde na Babala: Strong Winds)

• Mga Lalawigan: Sakop nito ang mga lalawigan sa Bicol Region (Albay, Sorsogon, Masbate, Romblon), bahagi ng MIMAROPA (Mindoro, Marinduque, Palawan), at malawak na lugar sa Visayas (kabilang ang Northern Samar, Aklan, Antique) at hilagang Mindanao (Misamis Oriental, bahagi ng Bukidnon, Agusan, at Zamboanga del Norte).
• Banta: Inaasahan ang malakas na hangin na 39-61 km/h. Bagama’t mas banayad, maaari pa rin itong magdulot ng pinsala, lalo na sa mga temporaryong istruktura at taniman.

Mga Karagdagang Banta at Babala

Bukod sa malalakas na hangin, nagbabala ang PAGASA ng mga sumusunod na peligro:

1. Mapanganib na Storm Surge: May mataas na panganib ng life-threatening na storm surge na may taas na lampas 3.0 metro sa mga baybaying lugar ng Sorsogon, Masbate, Romblon, Mindoro, Palawan, Visayas, Caraga, at Northern Mindanao sa susunod na 48 oras. Ang mga residente sa mga mababang lugar at coastal community ay dapat agad na lumikas.
2. Mapanganib na Paglalayag: Ipinagbabawal ang paglalayag ng lahat ng uri ng sasakyang pandagat sa mga seaborne na may alon na aabot sa 4.5 hanggang 9.0 metro. Ang panganib sa buhay ay hindi maikakaila sa ganitong kalalakas na alon.
3. Malakas na Hangin mula sa Hanging Amihan: Ang pagsabay ng paghagupit ng Tino at ang pagsurge ng Hanging Amihan ay magdudulot ng malalakas na pag-ihip ng hangin sa mga lugar sa Luzon, kabilang ang Cagayan Valley, Cordillera, Central Luzon, at Metro Manila, kahit na wala sa saklaw ng TCWS ang mga ito.

Landas at Paghahanda

Inaasahang tumawid ang Typhoon Tino sa kabuuhan ng Visayas at hilagang Palawan, na posibleng mag-landfall sa gabi o bukang-liwayway ng Biyernes sa timog-silangang bahagi ng bansa. Parehong inaasahan na mararanasan ng mga lalawigan sa landas nito ang rurok ng lakas nito.

“Ang posibilidad na umabot ito sa super typhoon category ay hindi maikakaila batay sa mga alternatibong senaryo at datos,” ayon sa PAGASA. Kaya’t mahigpit na pinapayuhan ang lahat ng mga apektadong komunidad na:

• Makinig sa mga anunsyo ng kanilang mga Local Government Units (LGUs).
• Sumunod agad sa mga utos para sa paglikas.
• Manatili sa ligtas na lugar at iwasang magbiyahe.

Ang susunod na bulletin ay inaasahang ilalabas ng PAGASA ng 2:00 ng hapon ngayong araw. Ang kooperasyon ng publiko at maagap na pagtugon ang pinakamabisang panangga laban sa nagbabantang kalamidad na ito.

— Batay sa Tropical Cyclone Bulletin Nr. 06 ng DOST-PAGASA, na inilabas 03 Nobyembre 2025.